تحلیل داده های لیتوژئوشیمیایی ثانویه منطقه شامکان بمنظور تعیین مناطق احتمالی کانی سازی بر اساس روشهای تفکیک آنومالی و تحلیل تفریقی

تحقیق حاضر مطالعات ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ای بخشی از ورقه زمین شناسی شامکان(در مقیاس 1:100،000)، که در شمال شرقی ایران و در استان خراسان رضوی قرار دارد، می باشد. این ورقه در محدوده سه شهرستان نیشابور ، کاشمر و سبزوار واقع شده است. در طی عملیات اکتشافی، 398 نمونه رسوبات آبراهه(30 نمونه تکراری) و 131 نمونه کانی سنگین از منطقه برداشت شده است. بخش 230- مش رسوبات آبراهه ای و 20- مش نمونه های کانی سنگین برای مطالعه و آنالیز در نظر گرفته شده است. نمونه های رسوبات آبراهه توسط دستگاهicp-oes برای 56 عنصر توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور مورد تجزیه شیمیایی قرار گرفته است. در این پایان نامه ابتدا داده ها جهت مطالعات آماری تک متغیره، دومتغیره و چند متغیره مورد آماده سازی قرار گرفتند. بعد از مطالعات تک متغیره و رسم نقشه های پراکندگی عناصر، معلوم شد که عناصری مانند au , cu,pb ,b و cr در اولویت اول، و عناصر mn , mgni, , , tl, znv, al و sbدر اولویت دوم و عناصر as, s در اولویت سوم اهمیت برای انجام مراحل بعدی اکتشاف قرار دارند. از مطالعات دو متغیره (همبستگی) عناصر شناسایی شده مرحله قبل معلوم شد که طلا با عناصر v bi , cu , na , u , sc , hf , ge , cd همبستگی خوبی داشته و نقشه پراکندگی این عناصر در مناطق مرکزی، شمال و تا حدودی شمال غرب منطقه مورد مطالعه از هم پوشانی خوبی برخوردار بوده و در اولویت اول قرار می گیرند. عناصر u , hf , ge با عنصر bi، و عناصر v , sc , ti , na , ga , bi , al با عنصر cu، و عناصر v , cu , al با عنصر na همبستگی بسیار خوبی دارند. به منظور مطالعات چند متغیره، ابتدا از دو روش pca و clustering استفاده شد و کانی سازی احتمالی عناصر مهمی مانند au، pb، zn و cu و سنگ میزبان آنها بررسی شد. نتایج این دو روش تقریبا مشابه بود و معلوم شد که طلا در کنار عناصری مانند cu، v، mg، co، cr و ni می تواند شاهدی از نقش سنگ های آذرین اولترابازیک، بازیک و حدواسط در توزیع au و cu در منطقه تلقی شود. شرایط زمین شناسی و حضور توده های آذرین اسیدی در منطقه و مجاورت آنها با مناطق آنومالی طلا می تواند نقش توده های گرانیتوئیدی در فرآیندهای کانی سازی را توجیه کند. همینطور بین توزیع pb با واحدهای رسوبی آواری ارتباط نزدیکی وجود دارد. مطالعات چک آنومالی و کانی سنگین نیز تایید کننده مطالب فوق می باشد. با توجه به اینکه عنصر طلا، ارزش اکتشافی بیشتری نسبت به سایر عناصر منطقه مورد مطالعه از خود نشان داد، برای مطالعات دقیق تر ابتدا با استفاده از مدل سازی نمودار احتمال سه جامعه زمینه، گذر از زمینه به آنومالی و آنومال عنصر طلا شناسایی شد و سپس با استفاده از مدل تابع تفریقی به ارزیابی روابط بین پارامترها پرداختیم. برای این منظور از دو روند کلی و stepwise استفاده شد. در روند کلی اثرات کلیه پارامترها لحاظ شد، ولی در روند stepwise عناصر اصلی و عمده موثر، شناسایی و معرفی شده اند. در نهایت تصمیم گرفته شد که از روش stepwise با 4/85? کلاس بندی درست و تعداد هفت متغیر، بدلیل کاهش هزینه ها و حجم محاسبات در مطالعات بعدی استفاده شود. لازم به ذکر است که در این پایان نامه عنصر au بعنوان هدف برای مدل تابع تفریقی در نظر گرفته شده است. در شرایطی که احتمال کانی سازی های پلی متالیک وجود داشته باشد و یا براساس ارزیابی عناصر با اهمیت، چند عنصر با اهمیت شناسایی شوند، پیشنهاد می شود که این فرآیند بر روی تمام عناصر صورت گیرد